Algemene dekkingsmiddelen, overhead, VPB, onvoorzien

Wat mag het kosten?

Taakveld 0.4 Overhead (nadeel voor 2023 van € 984.026, voor 2024 van € 449.480, voor 2025 van € 364.404 en vanaf 2026 structureel nadeel van € 357.133)

Personeelslasten (nadeel voor 2023 van € 814.871, voor 2024 van € 389.480, voor 2025 van € 304.404 en vanaf 2026 structureel nadeel van € 297.133)

Vervanging personeel bij ziekte
In de begroting is een budget van € 171.700 opgenomen voor de vervanging van personeel bij ziekte. Dit budget is in de afgelopen jaren niet bijgesteld omdat er in de jaren vóór corona met enige regelmaat budget over was. Het ziekteverzuim in Neder-Betuwe lag veelal beneden het landelijk gemiddelde. Vanaf 2021 zien wij echter een stijging van het verzuimcijfer. In 2021 bedroeg dit 3,7%, in 2022 kwam dit uit op 6,3%, en het voortschrijdend verzuim over de afgelopen 12 maanden bedraagt 6,6%. Daarmee sluiten wij inmiddels aan op het landelijke gemiddelde voor onze gemeentegrootteklasse (6,7% in 2022).

Een specifieke oorzaak voor de stijging is lastig aan te wijzen, maar de hoge werkdruk onder onze medewerkers, mede als gevolg van de krappe arbeidsmarkt, speelt hierin waarschijnlijk een rol. Ook hebben we te maken met langdurig verzuim als gevolg van niet werk gerelateerde oorzaken. We verwachten voor 2023 € 530.000 aan extra kosten. Dit heeft te maken met de hogere kosten voor inhuur en het feit dat kosten voor vervanging van zwangerschapsverlof hoger zijn dan de uitkering vanuit het UWV. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

Nu het verzuimcijfer de laatste jaren fors is toegenomen, is het ook reëel om het budget daar structureel op aan te passen. Over de jaren 2020-2022 bedroegen de werkelijke uitgaven voor vervanging bij ziekte gemiddeld afgerond € 325.000. Hoewel de verwachte werkelijke uitgaven in 2023 hoger liggen dan dit bedrag, wordt voorgesteld om vanaf 2024 nu uit te gaan van dit gemiddelde over 2020-2022. Het budget voor vervanging van personeel bij ziekte bedraagt daarmee ongeveer 2% van de totale loonsom. Dit leidt tot een nadelig structureel effect van € 153.300 in de begroting 2024 en meerjarenraming. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

Van het UWV ontvangt de werkgever o.a. uitkeringen bij zwangerschapsverlof en ziektewetuitkeringen voor medewerkers met een bijzondere status. Deze uitkeringen worden vervolgens ingezet om de medewerk(st)er die niet inzetbaar is, te vervangen gedurende de afwezigheid. In 2023 gaat dit om een totaalbedrag van € 120.000. Dit heeft een budgettair neutraal effect op de financiële positie. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

Digitalisering
De gemeentelijke organisatie werkt steeds meer digitaal en maakt optimaal gebruik van systemen. Dit zorgt voor een betere kwaliteit en we kunnen daardoor slimmer en sneller werken. Dit is ook nodig om te anticiperen op alle ontwikkelingen en ambities. Wel vraagt dit helaas eerst om een aantal investeringen.

In 2023 wordt de implementatie van een nieuw financieel systeem voorbereid. Hiervoor is behoorlijk veel extra inzet nodig. Zo ook de kosten voor de inzet van de softwareleverancier om de implementatie goed te laten verlopen. De kosten hiervoor bedragen €106.000.

In 2024 starten we met een nieuw financieel systeem. Om deze implementatie goed te laten verlopen, is de eerste maanden extra inzet nodig om kinderziektes te verhelpen en de werkzaamheden binnen de gestelde termijnen op te kunnen blijven pakken. Hiervoor is een bedrag van € 68.000 nodig.

In 2023 wordt een nieuwe telefooncentrale geïmplementeerd. Om deze implementatie in goede banen te leiden is extra inzet nodig, wat neerkomt op een bedrag van € 29.000.

Voorgesteld wordt om deze kosten ten laste te brengen van de financiële positie.

Werving en selectie
In 2023 is de formatie fors uitgebreid en zijn er ook vacatures ontstaan door vertrek of interne doorontwikkeling van medewerkers. Inmiddels is deze formatie op een goede manier ingevuld. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt is dat een enorme prestatie. Maar een forse prestatie gaat niet zonder inspanning. De totale kosten die deze inspanning met zich meebracht bedraagt € 50.000. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

Doorontwikkeling Pijler Bedrijfsvoering
In 2023 is gestart met een nieuwe inrichting en aansturing van de pijler Bedrijfsvoering. Dit was nodig om opvolging te geven aan de ontwikkelingen en nieuwe regelgeving op het gebied van bedrijfsvoering en onze ambities. Wel vraagt een nieuwe inrichting en aansturing in de eerste periode om extra aandacht en inzet om ervoor te zorgen dat dit ook het effect gaat sorteren wat we willen. Deze inzet kostte in 2023 € 60.000. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

WW verplichtingen
Werkgevers in de sector Overheid en Onderwijs zijn verplicht eigenrisicodrager voor de Werkloosheidswet (WW). Tot op heden zijn er in 2023 drie arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd niet verlengd of niet omgezet in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Dit betekent dat er een recht op WW ontstaat voor de medewerker. De kosten die hieraan verbonden zijn worden door het UWV doorbelast aan de gemeente. Wanneer de voormalig medewerker weer (gedeeltelijk) arbeid gaat verrichten worden de inkomsten verrekend met de WW uitkering. In totaal is dit in 2023 een bedrag van € 30.340 en in 2024 een bedrag van € 18.225. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

HR21 (her)waarderingen
HR21 is het functiewaarderingssysteem voor de sector Gemeenten. In de achterliggende periode zijn een aantal bestaande functies opnieuw ingedeeld omdat de inhoud van de functie gewijzigd is. Daarnaast zijn er nieuwe functies (vacatures) ontstaan die door BuitenhekPlus en Leeuwendaal definitief zijn ingedeeld. Op basis van de (her)waarderingen die in 2023 hebben plaatsgevonden en de trajecten die voor bepaalde functies nog niet zijn afgerond worden de structurele kosten ingeschat op € 42.363. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

Aankoop verlof
In de cao gemeenten 2023 is de mogelijkheid tot het aankopen van extra verlof met het individueel keuzebudget van de medewerker uitgebreid van maximaal 144 uur per jaar naar maximaal 187 uur per jaar. Op basis van de huidige aankopen van verlof en de doorkijk naar het einde van het jaar wordt ingeschat dat de totale aankoop van verlof in 2023 een voordeel vertegenwoordigd van € 40.000. Voorgesteld wordt om dit ten gunste te brengen van de financiële positie.

Eindheffing werkkostenregeling Belastingdienst
Binnen de werkkostenregeling (WKR) wordt bepaald wat de werkgever onbelast aan werknemers vergoedt, geeft of beschikbaar stelt. Het bedrag wat de werkgever onbelast mag besteden, wordt de vrije ruimte genoemd. Komt het bedrag dat onbelast wordt besteed, boven de grens van de vrije ruimte? Dan moet over het gedeelte dat boven de grens komt, 80% belasting (eindheffing) betaald worden. Voor 2023 is de verwachting dat de eindheffing in lijn ligt met die van 2022 waardoor er een voordeel gemeld kan worden van in totaal € 30.000. Voorgesteld wordt om dit ten gunste te brengen van de financiële positie.

Bewust belonen, vergoeding cursussen en afdelingsbudget
De budgetten bewust belonen, vergoeding cursussen en het afdelingsbudget worden gevormd op basis van een percentage van de totale personeelslasten. Naar aanleiding van de uitwerking cao gemeenten 2023 en de uitbreiding en uitwerking van formatie met ingang van 2023, moeten de genoemde budgetten worden bijgesteld. Er is één uitzondering: voorgesteld wordt om het budget vergoeding cursussen in 2023 niet bij te stellen omdat het huidige budget vooralsnog voldoende ruimte biedt voor de uitgaven in 2023. Per saldo betekent de bijstelling van deze budgetten een extra last van € 11.712 in 2023 oplopend naar € 72.514 in 2026. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

Overige kleine verschillen
Binnen het taakveld Overhead zijn een aantal budgetten geactualiseerd. Dit betreft o.a. het budget vergoedingen, verzekeringen en de stijging van de hybride vergoeding (thuiswerk- en internetvergoeding). Voor 2023 is dit een bedrag van € 25.546 oplopend naar € 28.956 in 2026. Voorgesteld wordt om dit ten laste te brengen van de financiële positie.

Energielasten gemeentehuis (nadeel van € 120.000 voor 2023 en vanaf 2024 een structureel nadeel van € 60.000 per jaar)
Op het gebied van de nutsvoorzieningen is sprake van dure inkoop. Dit leidt tot een budgetoverschrijding van > € 66.400. Door de maandbedragen tot eind 2023 te extrapoleren lijkt het reëel om van een jaaroverschrijding van € 120.000 uit te gaan.
Via een kliksysteem worden de prijzen voor 2024 met betrekking tot de regionale energie inkoop opnieuw vastgezet en spreekt het regionaal inkoopbureau de verwachting uit dat de prijsstijgingen ten opzichte van 2023 in 2024 zullen halveren. Derhalve zijn vanaf 2024 de prijsstijgingen gehalveerd voor budgetbijstelling.

Inkoopadviseur (incidenteel nadeel in 2023 van € 49.155)
Jaarlijks wordt een bijdrage betaald voor de inzet van een inkoopadviseur vanuit de regio Rivierenland. Door de toename van het aantal aanbestedingen en de complexe wet- en regelgeving heeft er meer inzet plaatsgevonden door de inkoopadviseur in 2023 en de jaren ervoor. Deze inzet is feitelijk structureel noodzakelijk. Op dit moment wordt gewerkt aan een structurele invulling van de interne beheersing en control. Zodra deze invulling duidelijk is, wordt ook duidelijk of de kosten voor de inzet van de inkoopadviseur in dit plaatje kunnen worden meegenomen of dat extra budget nodig is. In 2023 heeft de extra inzet van de inkoopadviseur van de regio Rivierenland geleid tot een overschrijding van € 49.155.

Taakveld 0.5 Treasury (incidenteel voordeel in 2023 van € 474.123)

In de begroting 2023 is rekening gehouden met het aantrekken van diverse geldleningen gebaseerd op de geplande investeringen voor het jaar 2023. In verband met vertraging in de uitvoering van onze investeringen is de verwachting dat er dit jaar geen langlopende leningen meer aangetrokken hoeven te worden en dit resulteert in een voordeel van € 380.000. Als gevolg van de vertraging van de investeringen zal bij de actualisatie van de kapitaallasten in jaar 2024 dit ook gaan leiden tot lagere kapitaallasten in jaar 2024.

Er is dit jaar één langlopende lening van € 10 miljoen aangetrokken tegen een rentepercentage van 2,825%. Door de oplopende rentetarieven wordt er vanaf dit jaar weer rente bijgeschreven bij positieve saldi op onze bankrekeningen en daarnaast hebben wij tijdelijk middelen uitgeleend aan gemeenten die behoeften hebben aan extra liquide middelen. Hiervoor wordt een rentevergoeding betaald. Dit levert een rente-inkomst van € 110.000 op.

Daarnaast is nog sprake van enkele kleine voor- en nadelen binnen taakveld treasury die hebben geleid tot een incidenteel nadeel van € 15.877. Per saldo is er sprake van een incidenteel voordeel op taakveld treasury van 474.123

Taakveld 0.61 OZB woningen (incidenteel voordeel in 2023 van € 170.000)
In de begroting 2024 heeft u kunnen zien dat de totale OZB opbrengst voor woningen vanaf 2024 structureel is bijgesteld op basis van de OZB opbrengsten in 2023. Dit voordeel wordt vooral veroorzaakt door achterstallige taxaties en areaaluitbreiding. In deze bestuursrapportage ziet u het effect voor jaarschijf 2023 terugkomen. Het betreft een incidenteel voordelig effect van € 170.000 voor 2023.

Taakveld 0.62 OZB niet-woningen (incidenteel voordeel in 2023 van € 115.000)

In de begroting 2024 heeft u kunnen zien dat de totale OZB opbrengst voor niet-woningen vanaf 2024 structureel is bijgesteld op basis van de toename van het aantal niet-woningen in 2023. Dit voordeel wordt vooral veroorzaakt door achterstallige taxaties en areaaluitbreiding. In deze bestuursrapportage ziet u het effect voor jaarschijf 2023 terugkomen. Het betreft een incidenteel voordelig effect van € 115.000 voor 2023.

Taakveld 0.64 belastingen overig (incidenteel voordeel in 2023 van € 290.000)

Precario (Incidenteel voordeel in 2023 van € 255.000)
Eind 2022 heeft uw raad een budget van € 2.000.000 beschikbaar gesteld voor het uitkeren van de eenmalige teruggave precario. In 2023 heeft deze uitkering plaatsgevonden. Voor ongeveer 2 procent van de huishoudens is dit niet uitgekeerd, aangezien deze huishoudens na herhaalde oproepen niet hebben gereageerd op de vraag om hun rekeningnummer op te geven, zodat het geld overgemaakt kan worden. Inmiddels heeft een enkel huishouden alsnog gereageerd. Voor deze en voor huishoudens die alsnog reageren houden we een beperkt bedrag beschikbaar om waar nodig alsnog uit te keren. Het resterende bedrag van € 255.000 wordt zodoende niet onttrokken aan de reserve precario. Er is daardoor sprake van een lagere last in de begroting van € 255.000, dat zichtbaar is binnen dit taakveld, met daar tegenover een lagere onttrekking uit de reserve precario van € 255.000. De lagere onttrekking aan de reserve precario ziet u verderop bij het onderdeel mutaties in reserves toegelicht. Per saldo is dit een budgettair neutraal effect voor deze bestuursrapportage.

Hondenbelasting (incidenteel voordeel in 2023 van € 35.000)
We constateren dat we meer inkomsten hebben uit de hondenbelasting dan begroot. Mogelijke oorzaken kunnen liggen in het vele thuiswerken in de coronaperiode en de intensivering van controle op de hondenbelasting. Dit jaar is ongeveer € 190.000 ontvangen. Voor 2023 betekent dit een voordeel van € 35.000. Aangezien het de vraag is of de volledige stijging van de te ontvangen hondenbelasting structureel is, gaan we vooralsnog uit van een structureel voordeel van € 30.000. Dit bedrag is opgenomen in de begroting 2024.

Taakveld 0.8 overige baten en lasten (voordeel van 1.294.709 in 2023, voordeel van € 222.550 in 2024 en vanaf 2025 een structureel voordeel van € 195.050)

Aanspraak stelpost beleidsvoornemens (voordeel van € 88.300 in 2023 en voordeel van € 27.500 in 2024)
In deze bestuursrapportage worden vanuit verschillende beleidsvelden een aanspraak gedaan op de stelpost beleidsvoornemens die u bij de vaststelling van de begroting heeft ingesteld. De aanspraken worden in deze bestuursrapportage gemaakt vanuit programma 3, 4 en 6. Voor de onderbouwing van de aanspraak verwijzen wij u naar het desbetreffende programma. Zodoende ziet u binnen dit taakveld het voordeel van € 88.300 in 2023 en € 27.500 terug en de extra last op het desbetreffende programma. De aanspraken op de stelpost beleidsvoornemens hebben derhalve een budgettair neutraal effect in deze bestuursrapportage.

Intrekken taakstelling De Eng (incidenteel nadeel in 2023 van 58.500)
Onder dit taakveld is een taakstelling op sport/-plaatsen van € 58.500 opgenomen. Dit heeft betrekking op verenigingshal De Eng. Bij het raadsbesluit over het MFC Dodewaard heeft u ons bij motie meegegeven om de taakstellende bezuiniging binnen de totale exploitatie van verenigingshal De Eng en het MFC te realiseren. In 2023 was er een set aan marketingacties om het gebruik te stimuleren. Meer gebruik is echter nog niet zichtbaar in de verhuuragenda. Het vraagt een lange adem om uiteindelijk het gebruik en de exploitatie van de verenigingshal te verbeteren. We gaan ervan uit dat de realisatie van het MFC ook een positief effect zal hebben op de exploitatie van De Eng. Hierover houden wij u op de hoogte bij het uitwerken van de definitieve plannen voor de MFC. De taakstellende bezuiniging kan in 2023 niet gerealiseerd worden.

Stelpost beleidsvoornemens (incidenteel voordeel van € 1.019.859)
De gemeente Neder-Betuwe heeft forse ambities en beleidsvoornemens. Binnen deze bestaande ambities en beleidsvoornemens worden grote stappen gezet. Op korte termijn worden er geen nieuwe beleidsvoornemens verwacht. In de stelpost beleidsvoornemens resteert een bedrag van €1.019.859. Voorgesteld wordt om deze stelpost voor de jaarschijf 2023 te laten vallen ten bate van de financiële positie.

Stelpost prijsstijgingen 2023 (structureel voordeel van € 250.050)
In deze bestuursrapportage worden verschillende voorstellen gedaan om extra geld bij te ramen in verband met de prijsstijgingen op energie. De hoogte van deze prijsstijging overstijgen de hoogte van de stelpost prijsstijging 2023 en zodoende is deze prijsstijging in zijn geheel ten laste gebracht van de financiële positie. Hierdoor kan het restant van de stelpost prijsstijging 2023 structureel naar beneden worden bijgesteld met € 250.050.

Post onvoorziene uitgaven (incidenteel voordeel € 50.000)
In de post onvoorzien resteert een bedrag van € 50.000. Gezien de korte periode die dit in 2023 nog resteert verwachten we geen beroep meer te hoeven doen op deze stelpost. Voorstel is dan ook om deze post vrij te laten vallen ten bate van de financiële positie.

Stelpost realistisch ramen (structureel nadeel van € 55.000)
In deze bestuursrapportage wordt het laatste deel van de stelpost realistisch ramen ter hoogte van € 55.000 vereffend. U dient dit in relatie te zien met het structureel voordeel dat gemeld wordt op taakveld Maatwerkvoorziening WMO van € 100.000. Op dit taakveld ziet u een nadeel van het laatste deel van de stelpost realistisch ramen ter hoogte van een structureel nadeel van € 55.000.

Actualisatie van de Staat van vaste activa (incidenteel nadeel in 2023 van € 4.983)
Onlangs heeft u in de begroting 2024 kunnen vernemen dat de staat van vaste activa meerjarig is geactualiseerd. Hierbij ziet u het financieel effect terug met betrekking tot jaarschijf 2023 dat een incidenteel nadeel betreft van € 4.983 voor dit programma.

Meicirculaire 2023 (incidenteel voordeel in 2023 van € 1.205.091)
De meicirculaire is vanaf jaarschijf 2024 verwerkt in de begroting 2024. Hierbij ziet u het effect vanuit de meicirculaire 2023 voor jaarschijf 2023 terug. U dient dit wel in relatie te zien met de bijstelling van diverse budgetten binnen de overige programma's en of taakvelden in deze bestuursrapportage. Voor een uitgebreide inhoudelijke en integrale toelichting verwijzen wij u naar de raadsinformatiebrief inzake de meicirculaire 2023.

Septembercirculaire 2023 (voordeel in 2023 van € 167.410 dat omslaat naar een nadeel van € 46.709 in 2026)
Hier ziet u het financieel meerjarig effect terug van de septembercirculaire 2023. U dient dit wel in relatie te zien met de bijstelling van diverse budgetten binnen de overige programma's en of taakvelden in deze bestuursrapportage. Voor een uitgebreide inhoudelijke en integrale toelichting verwijzen wij u naar de raadsinformatiebrief inzake de septembercirculaire 2023.