Programma 5 Wmo, jeugdzorg en participatiewet

Wat mag het kosten?

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie (incidenteel voordeel € 2.014.954 in 2023)
Ondersteuning mantelzorg (voordeel € 50.000)
In de begroting 2023 is opgenomen dat het ondersteuningsaanbod aan (jonge en volwassen) mantelzorgers wordt herzien en waar mogelijk wordt aangepast. Deze ambitie heeft geresulteerd in een beleidsnotitie met concrete acties om mantelzorgers voldoende te kunnen toerusten op hun zorgtaak. Voor de komende jaren leidt dit tot een verhoging van de uitgaven voor mantelzorgondersteuning - binnen het hiervoor reeds beschikbare budget. Voor dit jaar echter blijft het nog beschikbare budget grotendeels onbenut en zal sprake zijn van een overschot van € 50.000.

Vluchtelingen Oekraïne (voordeel € 1.964.954)
De gemeente ontvangt van rijkswege middelen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Inmiddels is bekend wat we mogen verwachten aan inkomsten en uitgaven voor 2023. Aan inkomsten voor de gemeentelijke opvanglocaties verwachten we een bedrag van € 3.961.135. Voor de particuliere opvanglocaties verwachten we een bedrag € 477.200.
Deze bedragen zijn schattingen: de hoogte van het leefgeld is afhankelijk van de gezinssamenstelling en kan variëren. Bovendien kan het Rijk besluiten deze regeling aan te passen. Tegenover de inkomsten staan verwachte uitgaven (€ 2.473.381) voor de gemeentelijke opvanglocatie en de particuliere opvanglocaties. Naast de kosten voor de weeshuizen en de verstrekking van leefgelden voor de Particuliere opvang maken we kosten voor inhuur om eigen personeel vrij te maken voor de inzet ten behoeve van de Oekraïense vluchtelingen en hebben kosten aan de coördinatie van de opvanglocatie IJzendoorn. Onder uitvoeringskosten overig worden kosten verstaan zoals kosten vanwege de verhuizing van een van de weeshuizen of (jeugd)zorg- en onderwijs gerelateerde kosten. Wij verwachten dat huur betaald moet worden voor het gebruik van de Nedereindsestraat 1. De hoogte daarvan is op het moment van schrijven nog niet bekend. Waarschijnlijk zal het hier gemelde voordeel iets lager uitvallen. Het definitieve resultaat wordt opgenomen in de jaarrekening.

Taakveld 6.2 Toegang en eerstelijnsvoorzieningen (structureel nadeel € 24.278 vanaf 2024)
Per 1 juli 2023 treden de nieuwe raamovereenkomsten met de zorgaanbieders voor Wmo en jeugdhulp in werking. Vanaf die datum gaat ook een nieuwe dienstverleningsovereenkomst in met de serviceorganisatie Wmo/jeugd van de Regio Rivierenland. Op grond van deze dienstverleningsovereenkomst voert de serviceorganisatie het contractbeheer en leveranciersmanagement uit. Dit doet zij namens de gemeenten Neder-Betuwe, West-Betuwe, West Maas en Waal, Culemborg, Buren, Tiel. De serviceorganisatie voert deze taken ook deels uit voor de gemeenten Zaltbommel en Maasdriel, waar dit intramurale jeugdhulp betreft. De serviceorganisatie voert de genoemde taken uit conform de doelstellingen en uitgangspunten uit de inkoopstrategie. Deze strategie is in juni 2021 vastgesteld. De extra lasten die voortvloeien uit de nieuwe dienstverleningsovereenkomst leveren een structureel nadeel op van € 24.278, vanaf 2024.

Taakveld 6.3 Inkomensregelingen (incidenteel  nadeel € 58.670 in 2023, € 82.462 in 2024)
Bestuursopdracht uitvoering Participatiewet en Schuldhulpverlening (nadeel 2023 € 25.000)
Een evaluatie van de dienstverleningsovereenkomsten met de gemeente Buren (die de Participatiewet en Schuldhulpverlening op dit moment voor Neder-Betuwe uitvoert) heeft onder andere geleid tot een verzoek van Buren om een hogere vergoeding van de uitvoeringskosten te ontvangen (zie volgende alinea). De evaluatie en dat verzoek zijn aanleiding om een onderzoek te doen naar wat de meest wenselijke manier is om de Participatiewet en Schuldhulpverlening uit te voeren. Zowel qua kwaliteit van de dienstverlening als financieel.
Het college heeft daarom opdracht gegeven een onderzoek te doen naar mogelijke varianten voor de uitvoering van de Participatiewet en Schuldhulpverlening.

Compensatie uitvoeringskosten Buren 2023 (nadeel 2023 € 26.170 en 2024 (nadeel € 82.462)
De gemeente Buren heeft aangetoond dat de huidige vergoeding voor de uitvoering van de Participatiewet ontoereikend is. Indien deze vergoeding niet wordt bijgesteld, zien zij zich genoodzaakt de huidige Dienstverleningsovereenkomst op te zeggen. Zoals hiervoor vermeld, heeft het college daarom opdracht gegeven verschillende scenario’s uit te werken. Dit onderzoek is inmiddels in volle gang. Uit de deskresearch van onderzoeksbureau Berenschot is gebleken dat de huidige vergoeding die Buren ontvangt, lager is dan de landelijke benchmark. Als tijdelijke tegemoetkoming aan gemeente Buren wordt daarom vanaf medio 2023 het verschil tussen de landelijke benchmark en huidige vergoeding gedeeltelijk overbrugd. Vanaf 2025 verwacht het college dat in ieder denkbaar scenario dat uit het onderzoek naar voren komt, de uitvoeringskosten zullen stijgen. Omdat de uiteindelijke stijging in grote mate afhankelijk is van een raadsbesluit in het voorjaar van 2024, wordt dit nog niet verwerkt in de gemeentelijke begroting.

Incidentele subsidie 2023 Stichting Voedselbank Rivierenland (nadeel 2023 € 7.500)
De gemeenteraad van Neder-Betuwe heeft in de vergadering van 10 november 2022 een motie aangenomen met als onderwerp: Steun Voedselbank Rivierenland. De Voedselbank is gevestigd in Tiel en ondersteunt ook ongeveer 35 inwoners uit onze gemeente met voedselpakketten. In de motie wordt het college opgedragen om een incidentele bijdrage aan de Stichting Voedselbank Rivierenland te verstrekken ten bate van aanschaf van groente en fruit. De subsidie is inmiddels verstrekt aan de voedselbank en leidt tot een incidenteel nadeel van € 7.500.

Taakveld 6.5 Arbeidsparticipatie (incidenteel voordeel € 128.314 in 2023)
Op 28 juli 2023 zond het Dagelijks bestuur van de GR Werkzaak Rivierenland de bestuursrapportage over de eerste vier maanden van 2023 toe. Daarbij is (omdat een begrotingswijziging wordt voorgesteld) de raden de kans geboden een zienswijze in te dienen. In de raadsvergadering van 28 september is deze zienswijze u ter besluitvorming voorgelegd (/RAAD/23/03289). Het voordeel voor de gemeente Neder-Betuwe is in deze bestuursrapportage verwerkt. Voor verdere detailinformatie verwijzen wij u naar de raadsstukken uit de vergadering van 28 september.

Taakveld 6.6 Maatwerkvoorziening (WMO) (structureel voordeel € 100.000)
Na de coronaperiode, waarbij het gebruik van Versis minimaal is geweest, nam het gebruik weer stapje voor stapje toe. De verwachting was dat het medio 2022 weer op het ‘normale’ gebruik van voor de coronaperiode zou zijn. Eind 2022 leek dit ook het geval te zijn. Echter in de eerste maanden van 2023 bleek dat het gebruik aan het afnemen was. Doorrekening naar heel 2023 (op basis van het gebruik 2022) levert een netto kostenplaatje op van €179.817 (waarbij reizigersbijdrage, subsidies en BTW-teruggave al zijn verrekend). Voor 2023 is begroot: €308.608. Dit resulteert in een onderbesteding van afgerond €128.000,-. Gezien de onzekerheid van het toekomstige gebruik, is het voorstel om €100.000 als budgetafwijking te verwerken. Daarmee resteert er nog een bedrag om een eventuele stijging op te vangen. Voorgesteld wordt om het bedrag van €100.000 voor €55.000 ten bate te brengen van de stelpost realistisch ramen en voor €45.000 ten bate van de financiële positie. Het voordeel van €100.000 dient u dan ook in relatie te zien met het nadeel van € 55.000 onder taakveld 0.8 programma Algemene Dekkingsmiddelen.

Meicirculaire 2023 (incidenteel nadeel € 292.871)
In deze bestuursrapportage vindt de financiële uitwerking plaats van de meicirculaire 2023.
De meicirculaire is vanaf jaarschijf 2024 verwerkt in de begroting 2024. U dient het nadeel onder dit programma in relatie te zien met de bijstelling van diverse budgetten binnen de overige programma's en of taakvelden in deze bestuursrapportage. Voor een uitgebreide inhoudelijke en integrale toelichting verwijzen wij u naar de raadsinformatiebrief inzake de meicirculaire 2023.

Septembercirculaire 2023 (structureel nadeel € 16.980 in 2023, € 267.592 in 2024, € 96.848 in 2025, € 57.638 in 2026)
Hier ziet u het financieel meerjarig effect terug van de septembercirculaire 2023 voor programma 5. U dient het nadeel onder dit programma in relatie te zien met de bijstelling van diverse budgetten binnen de overige programma's en of taakvelden in deze bestuursrapportage. Voor een uitgebreide inhoudelijke en integrale toelichting verwijzen wij u naar de raadsinformatiebrief inzake de septembercirculaire 2023.

Brede SPUK (budgettair neutraal)
Zowel baten als lasten verhogen met € 307.318 in 2023, € 302.474 in 2024 en 2025, € 216.089 in 2026)
De Brede SPUK-regeling (specifieke uitkering) is voor alle gemeenten beschikbaar gesteld voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis. De stip op de horizon is een gezonde generatie in 2040. De regeling loopt van 2023 tot en met 2026 met de intentie de middelen structureel beschikbaar te stellen aan de gemeenten. De huidige looptijd is verbonden met de looptijd van het huidige kabinet, voordat dit viel. Het Rijk bundelt in deze Brede SPUK-regeling meerdere (bestaande) regelingen binnen het sociaal domein, zowel financieel als inhoudelijk. Hierdoor dwingt het Rijk gemeenten inhoudelijk om beleid meer integraal en in samenspraak met maatschappelijke partners vorm te geven. Zo moeten er binnen deze Brede SPUK-regeling bijvoorbeeld diverse (regionale) ketenaanpakken ontwikkeld worden. Financieel zijn bijvoorbeeld de middelen voor de Uitvoering Lokaal Sportakkoord of de Brede Regeling Combinatiefuncties ondergebracht in deze regeling. Er zijn echter ook nieuwe middelen voor ons beschikbaar gesteld. Hierdoor kunnen we de huidige inzet op onderdelen intensiveren, zoals ook gevraagd wordt vanuit de regeling. Verantwoording van de Brede SPUK vindt jaarlijks bij de jaarstukken plaats. Per saldo betreft het een budgettair neutraal meerjarige bijstelling, waarbij zowel de baten als de lasten worden verhoogd.